Beyin tümörleri, beyinde anormal hücrelerin büyümesi ve kitle oluşumudur. Beyin tümörlerinin iyi huylu (kanser olmayan-benign) ve kötü huylu (kanser olan-malign) türleri vardır. Tümörlerin oluşma nedenleri tam olarak belli olmasa da bazı tümörler için risk faktörleri mevcuttur. Genel risk faktorları arasında yoğun radyasyona maruz kalma, yoğun sigara kullanımını örnek verilebilir. Beyin tümörlerinin küçük bir kısmı ise ailede beyin tümörleri veya beyin tümörü riskini artıran bir genetik sendrom geçmişi olan insanlarda görülebilir.
Tümörler beyinin kendi dokusundan gelişebileceği gibi (primer beyin tümörleri), vücudun herhangi bir yerinde var olan tümörlerin sıçramasıyla da oluşabilir (ikincil beyin tümörleri-metastaz).
Birincil beyin tümörleri ya beyinin kendi hücrelerinden ya da beyin örtü zarları (meninksler), kranyal sinirler (beyinden kafatası içinde çıkan sinirler), hipofiz bezi veya pineal bez gibi beyin dokusuna yakın bezlerde ortaya çıkar.
Bu tümörler genellikle beyin ve omuriliği saran zarlardan gelişir. Genellikle iyi huyludurlar, nadiren kötü huylu olurlar. Genellikle yavaş, yıllar içinde büyüyerek bulgu verirler. Pek çok zaman beyin yüzeyinde kafatası kemiğinin altında yerleşse de, bazen kafa kaidesinde beynin derin lokalizasyonlarında yerleşebilir.
İç kulağımızdan beynimize giden dengeyi ve duymayı kontrol eden sinirlerde gelişen, genellikle iyi huylu tümörlerdir. Yıllar içinde büyür. Denge bozukluğu işitme kaybı yapabilir.
Bu grup tümörler, beyindeki astrosit ve oligodendrogliosit hücrelerden gelişen hem iyi huylu hem de kötü huylu olabilen tümörlerdir. Bu tümörler grade 1’den grade 4’e kadar olabilir. Grade 1 olması iyi huylu, 4 olması ise en kötü huylu tümör olduğunu gösterir. Bazı tümörler her zaman kötü huylu (glioblastom, gliosarkom ve diğerleri), bazı tümörler ise iyi huylu tümörler (pilositik astrositom) olarak kabul edilir. Bazı tümörler ise genellikle iyi huylu olsalar da (meningiom, schwannom) bazen daha yüksek grade’li ve daha kötü huylu olabilirler. Tümörlerin büyüme hızları onların patolojik tanılarına bağlı olarak değişebilir. Bu tümörlerin hastalarda şikayet oluşturması, onların hem türü, hem yerleşim yeri, hem de boyutlarına bağlı olarak değişebilir.
Bu tümörler hem beyinde hem de omurilikte olabilir. Bu tümörlerin bir kısmı iyi huylu, bir kısmı ise kötü huylu tümörlerdir. Beyin omurilik sıvısı ile merkez sinir sisteminin başka yerlerine gidip orada tekrarlayabilir.
Çocuklarda en sık görülen kötü huylu beyin tümörleridir. Bu tümörler beynin arka çukurunda başlar ve omurilik sıvısı boyunca yayılma eğilimindedir. Bu tümörler yetişkinlerde daha az görülür.
İyi huylu tümörler olup, birçok vücut fonksiyonunu kontrol eden hormonları salgılayan beynin hipofiz bezinin yakınında oluşurlar. Yavaş yavaş büyüdükçe, hipofiz bezini ve beynin yakınındaki diğer yapıları etkileyebilir.
Beyinin sıvı dolu boşlukları olan ventrikül içerisinde gelişen, çoğunlukla çocukluk çağında görülen ve genellikle de iyi huylu olan tümörlerdir.
Beynin tabanındaki hipofiz bezinde gelişen ve çoğunlukla iyi huylu tümörlerdir. Bu tümörler, hipofiz hormonlarını etkileyebilir. Bu sayede vücudun birçok yerinde belirti verebilir. Bu tümörlerin büyümesi neticesinde görme sinirlerine bası yapıp kısmi ya da tam körlük yapabilir.
İkincil beyin tümörleri (metastatik tümörler), vücudun başka bir yerinde başlayan ve ardından beyine yayılan kanserden kaynaklanan tümörlerdir. İkincil beyin tümörleri sıklıkla kanser öyküsü olan kişilerde takiplerde rastlansa da, bazen vücudun başka yerinde başlayan bir tümörün ilk belirtisi de olabilir. Yetişkinlerde ikincil beyin tümörleri, beyinin kendi birincil tümörlerinden daha çok yaygındır. Tüm kanserler beyine yayılabilse de, en sık yayılanlar şunlardır: Akciğer kanseri, Meme kanseri, Kalın bağırsak (kolon) kanseri, Böbrek kanseri ve Melanom.
